Algemeen
Prettige jaarwisseling op de Oekraïense locatie
DENEKAMP - De jaarwisseling is één van de belangrijkste feestdagen voor Oekraïense mensen. Sinds de Oekraïners voor de oorlog naar Nederland gevlucht zijn, wordt er nog langer naar deze feestdag uitgekeken. Voor de tweede keer vieren ze de jaarwisseling buiten hun vaderland in de opvanglocatie Huize Elizabeth in Denekamp met grote hoop op vrede in Oekraïne. Twee mooie gebouwen in een mooie omgeving bij het klooster zijn voor hen een thuis geworden. Hier vierden ze oudejaarsavond met hun eigen tradities.
'S Morgens 31 december was de keuken levendig en druk. Oekraïners maakten lekkernijen klaar voor de feesttafel. Op de tafel moesten veel verschillende vleesgerechten staan, vleessalades en groenten. Er zijn flessen alcohol in de buurt - wijn, bier, wodka, cognac. Iedereen kiest wat hij wil drinken. Het liefste is Oekraïense gorilka (wodkaatje). Een rijke en feestelijke tafel met veel eten en drinken is een vast protocol.
De Oekraïense vrouwen houden van koken. In de regel krijgen mannen alles kant-en-klaar. De echtgenoten kunnen natuurlijk helpen. Maar het voornaamste intensieve werk in de keuken wordt gewoonlijk door vrouwen gedaan. Het bestaat al eeuwen. Daarom vinden de Oekraïense vrouwen de Nederlandse mannen bijzonder, omdat ze ook lekker koken.
Lang voor de jaarwisseling bedenken de Oekraïense vrouwen het menu voor het vieren. Ze delen hun ideeën met collega's en vriendinnetjes, zoeken naar nieuwe recepten op internet om hun gezin blij te maken. Dan brengen ze lange uren door in de keuken om hun ideeën te verwezenlijken. Een traditionele taart, die ze zelf bakken, met thee of koffie volgen altijd aan het einde van het feest. In het algemeen beginnen de Oekraïners al vroeg in de avond met aan de tafel vol met verschillende gerechten te zitten. Ze blijven urenlang aan het eten, totdat het klokslag 12 uur slaat. Dan heffen ze hun glas champagne. Ze brengen een toost uit op al het goede van het afgelopen jaar en maken, biddend tot God, hun diepste wensen voor het komende jaar. Daarna blijven ze verder lekker eten en drinken soms zelfs tot het ochtend is.
De Oekraïense tradities geassocieerd met het nieuwe jaar zijn zeer divers. Daartoe behoort ook waarzeggerij. Alleenstaande vrouwen ontdekken via kaarten of koffiedik hun lot - of ze hun liefde zullen ontmoeten, gaan ze trouwen in het nieuwe jaar. Het populairste teken blijft, dat hoe je het nieuwe jaar viert, is hoe je het zult doorbrengen. De Oekraïners geloven, dat het nieuwe jaar de problemen van vorig jaar oplost. Op de laatste dag van het oude jaar is het gebruikelijk om vergeving te vragen aan dierbaren, schulden af te betalen en op de jaarwisseling je diepste wensen uit te spreken. Er wordt ook aangenomen, dat als je je partner kust terwijl de klok twaalf slaat, je volgend jaar niet uit elkaar gaat. De Oekraïners stoppen meer geld in hun portemonnee, anders blijft deze het hele jaar leeg. Meestal zingen ze aan de tafel prachtige Oekraïense liedjes, vrolijk dansen ze samen. Familieleden of vrienden komen op bezoek. Zo wordt jaarwisseling enorm prettig.
Alles wat in Nederland met Kerstmis verbonden is - een kerstboom, geschenken, heerlijk eten, feestelijke kleding, speciale verwachting van de feestdag - wordt onder de Oekraïners geassocieerd met de viering van de jaarwisseling. Dit is de gewoonte sinds de tijd van de Sovjet-Unie. De religie, kerk moesten geen enkele invloed hebben op de mensen. Daarom was de jaarwisseling het allerbelangrijkste feest. Het verschil in feestdata van Kerst - 25 december in Europa en 7 januari in Oekraïne wordt veroorzaakt door het gebruik van verschillende kalenders. De katholieken gebruiken de Gregoriaanse kalender en de orthodoxen (ze zijn ook christenen) gebruiken de Juliaanse. In 2023 vierden de Oekraïners voor het eerst Kerstmis op 25 december. De overdracht van de kerstdatum wordt geassocieerd met de wens om dichter bij de westerse wereld en zijn tradities te staan.
Hier in Nederland sloten de Oekraïners uit verschillende regio's van Oekraïne vriendschap met elkaar en vierden de jaarwisseling met nieuwe vrienden, net als met hun familie. De Oekraïense vrouwen zorgden ook voor de kinderen. Het door de kids langverwachte nieuwjaarsfeest moest plaatsvinden zoals thuis. De Oekraïense moeder Julia Marfel, die veel Denekampse vrouwen kennen als een manicure specialist, heeft een prachtige theatervoorstelling georganiseerd.
Julia heeft daarvoor een scenario geschreven. Did Moroz (Opa Vorst, een soort van Kerstman) kwam naar de Oekraïense kindertjes met zijn kleindochter Snigoeronjka, die hem altijd helpt. De heks Baba Yaga wilde het feest verpesten, maar dat mislukte. Het publiek keek met grote belangstelling naar de voorstelling. Aan het einde hebben de kindertjes cadeaus van Did Moroz gekregen.
De Oekraïners vergeten hun tradities in Nederland niet, maar ze integreren goed in de Nederlandse samenleving. Bijna alle Oekraïners werken in hotels, campings, boerderijen, fabriek Bonfait B.V. en winkel Die Grenze.
Hun kinderen gaan naar De Regenboogschool voor nieuwkomers in Oldenzaal. 3 kinderen, Masha, Sofia en Platon, zitten op de Veldkampschool in Denekamp. Door hun niveau van het Nederlands kunnen ze in een gewone Nederlandse school leren samen met de Nederlandse leeftijdsgenoten. De vrijwillige tolken helpen de Oekraïense ouders tijdens de gesprekken met de leerkrachten.
De tijd zal leren, wat het nieuwe 2024 voor de Oekraïners zal brengen. De grootse droom blijft dezelfde - vrede in Oekraïne.
Viktoriya Laman,
vrijwillige tolk
